Vragen aan een politicus

Wat is Technology Push? Hoe ga je om met duurzaamheid en de complexity paradox? 

Over een paar weken hebben we in Nederland weer verkiezingen. Drie rechts populistische partijen zaten aan het stuur, zij zouden het beleid maken wat “de mensen thuis” zouden wensen. Ze kwamen niet veel verder dan ruim een jaar bekvechten en het land daarmee bestuurlijk ongeveer op stilstand zetten. Nu, in verkiezingstijd, herhalen ze schaamteloos dezelfde populistische onzin waarmee ze “groot” werden, en volgens de laatste peilingen zijn opnieuw de rechts populisten het meest populair. “De mensen thuis” lijken moeite te hebben met één en één bij elkaar op te tellen...

Het grootste dossier dat populisten presenteren asiel. Volgens hun zit Nederland vol, en lijdt de “gewone” Nederlander onder de stroom asielzoekers, omdat ze voor onveiligheid op straat zorgen en bovendien voorrang zouden krijgen bij woningtoewijzing, terwijl er woningnood is. Dat feitelijk het aantal asielzoekers de laatste jaren omlaag gaat, wordt bij de populistische ophef systematisch verzwegen. Ook spreken ze niet over de oorzaken van wereldwijde migratie, zoals door de mens ontstane afname van biodiversiteit (bijvoorbeeld industriele visvangst, met als gevolg schaarste aan natuurlijke voeding en dus toegenomen afhankelijkheid van complexe industriele voeding), plundering van schaarse grondstoffen door Westerse multinationals en klimaatverandering, die bij elkaar tot oorlogen, armoede en epidemieen en mislukte oogsten leiden. Als je echt wilt dat iedereen genoeg heeft aan een eigen stukje aarde, moet je hele andere dingen regelen dan haat zaaien ten opzichte van een groep slachtoffers. Ik stelde mezelf vanochtend de vraag: Wat vind jij dat we zouden moeten doen?

Tja, ik geef toe dat het makkelijker is om te vertellen wat we niet zouden moeten doen, dan wat wel. Laat ik beginnen met terug te gaan naar de gemeenschap. We leven in een wereld waarin praktisch iedere staat grote staatsschulden heeft. Schulden bij banken, of andere particuliere partijen die succesvol zijn (of zijn geweest) in het verzamelen van geld. De gemeenschap leent dus geld van de succesvolste partijen van deze planeet, praktisch allemaal multinationale spelers, waarvoor landsgrenzen niet gelden (en vaak ook letterlijk zijn ze bezig met de grenzen van de planeet te overschrijden). In dit kader is de ruimtevaart activiteit van mensen als Bezos en Musk veelzeggend. Met onze leningen om gemeenschappen geld voor begrotingen en subsidies te verstrekken voor goede doelen, of kunst en cultuur, of werkgelegenheid of een basisinkomen, voeden we de machtigen in de wereld, de top van het pyramidespel. Bijna zonder uitzondering bestaat de top uit Tech, de wereld wordt bezeten door BigTech. Laat nu juist technologie (in praktijk vaak technocratie) verantwoordelijk zijn voor een groeiende energiebehoefte per wereldburger, klimaatverandering, afname van biodiversiteit en een groeiend gevoel van eenzaamheid en vervreemding in diverse staten, waar populisten met al hun antwoorden handig op inspelen. Dus staten hebben schulden, net als gemeenten, en individuen, maar de schulden van onze schuldenaars blijven continu buiten de de discussie. Juist, sociale mediaverslaving, luchtvervuiling, fijnstofvervuiling, aan wie worden de gevolgen hiervan doorberekend? Concreter, wanneer gaat Elon Musk betalen aan de toekomstperspectief verschuivingen ten gevolge van Open AI? Of aan de oorlogen en strijd in Afrikaanse mijnen om edelmetalen voor zijn Tesla accus te bemachtigen?

Mijn vraag aan een politieke partij zou verder rijken dan morgen. Hoe zorgen jullie ervoor dat we ons leven als rupsjes nooitgenoeg in een schijnwereld van oneindige voorspoed gelijdelijk gaan transformeren naar gemeenschappen die met veel minder genoegen nemen in hechte verbondenheid? De vraag is niet hoe we minder afhankelijk worden van Amerikaanse en Chinese Big Tech, maar hoe we minder afhankelijk worden van technologie in het algemeen. Begrijpen politici wat Technology Push en de Complexity Paradox betekenen? Hoe pakken ze dit aan? Wat we allemaal nodig denken te hebben (auto's, generatieve AI etc.) is iets heel anders dan wat we werkelijk nodig hebben. Hoe komen we terug op het spoor? Ja, technologie kan hiet een rol in spelen, maar alleen als diegenen die zich daar mee verrijken, ook werkelijk hun verantwoordelijkheid er voor nemen, over de hele rijkwijdte. Want, zo ben ik overtuigd, wil ik eindigen met een wijsheid van Mahatma Gandhi: “The world has enough for everyone's need, but not enough for everyone's greed.”

Polariseren afwijzen is...polariseren!

Extreem gedrag trekt dagelijks onze aandacht. Wil je opvallen, gedraag je dan extreem, want (sociale) media (algoritmes) zijn ontworpen om de aandacht van de consument te trekken (de aandacht te hacken). Alles wat nieuw en/of extreem is, trekt onze aandacht... We zien nu jeugdbendes, die elkaar op leven en dood bedreigen en bestrijden. We zien ook een afname van de tolerantie ten opzichte van asielzoekers, LHBTQ+'ers, diversiteit en inclusiviteit, en soms zelfs intellectuelen. Er is verzet tegen asielverlening (ook al is de instroom de laatste jaren afgenomen), geweld tegen homoseksuelen en transgenders, en haat jegens politieke partijen die rationaliteit (intellect) vooropstellen (de plundering van het D66-hoofdkantoor, aanhoudende haatcampagnes tegen PVDA-GroenLinks-leider Timmermans). Wat is er aan de hand?

De vele extreme gedragingen die we in onze diverse internetbubbels tegenkomen, betekenen niet per se dat er nu meer extreem gedrag is dan tien jaar geleden, toen populisten nog iets minder droog achter de oren waren en Big Tech-algoritmes nog iets minder kunstmatig intelligent. Echter, de hedendaagse aandachtshack waar Big Tech haar macht (en excessieve inkomsten) mee genereert, speelt niet alleen een rol in het uitvergroten van extreem gedrag, maar ook wel degelijk in het veralgemeniseren en zelfs kanaliseren en (onbewust) creëren ervan. Dit maakt Big Tech zeker medeverantwoordelijk voor de haat en oorlog die extremisme in stand houdt. Om nog maar te zwijgen van de schade aan het klimaat, het milieu en de biodiversiteit – de extreem grote planetaire voetafdrukper wereldburger – die wordt veroorzaakt door technologisering. Helaas zal deze rekening nooit worden gepresenteerd, want juist extreem gedrag en zelfs rampen en oorlog worden door ons automatisch vertaalt in een greep naar nog meer “smart” technology (of slimme wapens, AI) in de hoop de controle te houden, en daarmee dus in nog meer macht voor BigTech. En wij, we staan erbij en kijken er naar. En de meesten van ons schakelen, na een korte aarzeling bij de introductie van nieuwe, nog indrukwekkendere technologie, automatisch over op... technologieadoptie. Tot applaus, tot roepen dat we als mensheid nog nooit zo ver gekomen zijn. En wat ligt er wel niet aan de horizon? Quantum computing? Misschien zelfs tijdreizen? Of is het waarschijnlijker dat het eindigt in een verschraalde planeet waarop de mensheid grotendeels (of volledig) is uitgestorven?

Helaas vrees ik dat laatste. Oneindige groei uit eindige middelen is nu eenmaal niet mogelijk. Maar vechten tegen BigTech, of specifieker (generatieve) AI, of drones, of wapens, of kernenergie, is als vechten tegen windmolens. Een paar jaar geleden kostte het me bijna alles wat me dierbaar was, totdat ik voor de liefde koos. Dus laat ik populisten en Big Tech voor wat ze zijn: storend, gevaarlijk en aanzettend tot haat, nijd en oorlog (al is het niet tegen elkaar, dan toch zeker mens tegen natuur). Waar ik wel iets over kan zeggen, is over onze individueel menselijke natuur. Waarom zijn we als het moeilijk wordt allemaal geneigd meer zwart wit te gaan denken (in goed of slecht, feit of fictie, waarheid of leugen)? Waar komt deze polarisatie psychologisch vandaan?

Als je mensen ziet rellen (of ander extreem geweld uiten), kan je dit afdoen als iets dat je buiten jezelf plaatst. Het kan bijvoorbeeld te wijten zijn aan hun persoonlijkheid (narcistische of antisociale persoonlijkheid), of aan psychopathologie (bijv. psychose). Natuurlijk kunnen deze factoren een rol spelen bij individuen die extreem gedrag vertonen. Maar ik wil gedrag "van binnenuit" begrijpen. Daarom besprak ik in mijn vorige blog het verband tussen polarisatie en verliefdheid. Om uit een situatie te komen (een Exodes), is verbrekingsenergie nodig, en verliefd worden levert deze. Door extreem gedrag louter toe te schrijven aan externe oorzaken zoals (sociale) media, of persoonlijkheidskenmerken van de plegers, plaats je jezelf er tegenover. Hiermee kom je vanzelf in de fuik van de polariteit: zij zijn slecht, en jij bent goed. Bewapenen tegen de gevaren buiten jezelf, zet aan tot een (psychologishe of fysieke) wapenwedloop; onbewust en ongewild definieer je jezelf precies door datgeen dat je denkt af te wijzen. Door op zoek te gaan naar de beweging naar je eigen (polariserende) oordelen in je eigen alledaagse denken en gedrag, kan je hieraan in principe ontsnappen. Dat is waarom ik geloof in onze verbondenheid. I've chosen love!