Slaapkamergeheimen (uitbesteden)

Elke ochtend als de wekker gaat, vertellen Victorine en ik elkaar onze dromen. Vanochtend droomde mijn lief dat ieder mens een buidel had, waarin we de kleine kinderen droegen. Er waren echter nogal wat mensen, die dat niet wilden omdat je buik er minder strak van uit zou gaan zien. De rijken konden het uitbesteden, aan bedienden, of dragers. De minder rijken konden op den duur buikbuidels van textiel kopen…

Een symbolische droom, zo filosofeerden we. Onze planetaire voetafdruk is zo ontzettend groot geworden, juist doordat we steeds minder zelf zijn gaan doen; onze hele cultuur draait op uitbesteden. Eerst naar slaven, toen naar loonslaven, machines en nu ook naar AI. Anderen laten we (vaak industrieel/machinaal) van alles voor ons produceren, in schoon ogende zakelijke/technische productielijnen. Bijvoorbeeld in de bio-industrie, van opfokken, via slachten, verwerken, marketen en verkopen tot dat karbonaadje op ons bord, of van monoculturen via brouwerijen tot het bier in onze kannen, allemaal draait dit op uitbesteden. Ook in ons dagelijks leven besteden we spierkracht uit aan machines (auto’s, fietsen, boormachines, keukenmixers, etc), denk- en zoekvermogen aan Wikipedia, google of ChatGPT, en zelfs ontmoeten we elkaar liefst virtueel, in uitbestede organisaties (sociale platformen, of meeting rooms).

De mensen die het laagst op de sociale ladder staan, die hebben de minste mogelijkheden tot uitbesteden, zij moeten het meeste echt zelf doen. Toen ons land na de oorlog enorm snel herstelde en begon te groeien, haalden we de arbeidskracht uit landen die minder aangetast waren door het uitbesteedvirus, die hun eigen buidels nog gebruikten, om in de droom-metafoor van mijn lief te blijven. Landen wiens welvaart ver achterbleef bij die van ons, waarvan de werkende bevolking werd verleid om naar het rijke westen te komen, om ook zich aan de “vooruitgang” te kunnen laven en een eigen TV of auto te kunnen bemachtigen. In 1970 gingen we in Nederland al over de grens, indien ieder mens op de planeet ons materiaal en energiegebruik zou hebben, hadden we toen al meer dan 1 planeet nodig om jaarlijks de gebruikte middelen te reproduceren. Nu is dat 3,6 planeten. Uitbesteden werd een levensdoel: hoe hoger het onderwijs van onze kinderen, hoe meer ze later kunnen uitbesteden.

Gelukkig is het besef dat we van koers moeten veranderen de laatste jaren enorm gegroeid. Ecologisch verantwoord – impact – ondernemen, staat in de belangstelling. Maar hoe weet je of wat vandaag impactvol is, niet morgen toch weer blijkt juist bij te dragen aan … de ondergang. Marian Heezen stelde de vraag of we niet bezig zijn met de beste bedoelingen van de wereld de stoelen aan het recht te zetten op een zinkend schip (de Titanic bijvoorbeeld).

Maar stel dat we het stoelen rechtzetten niet langer uitbesteden zoals in 1912 bij de Titanic, dat we niet louter bezig zijn met feestvieren in het schip, afgeleid, dronken, of in een roes van weelde en welvaart. Zouden we dan niet meer onderdeel zijn geweest van het varen? Zouden we wellicht gezien hebben dat we wel erg dicht langs ander kleurig water gingen, wellicht ijsrotsen? Hadden we wellicht effectief alarm kunnen slaan, of waren het al onze extra ogen die de stuurman (politici, Big Tech ondernemers) anders hadden doen kijken? Als het dan toch mis was gegaan, waren we wellicht alert, en hadden we alsnog veel rationeler in veel grotere getalen de kust kunnen bereiken. Maar nog veel waarschijnlijker, als we de mentaliteit hadden om, ook met “hoge” afkomst, of “hoge” diploma’s zelf de stoelen te schikken, waren we niet aan boord gegaan op een schip voor louter vermaak, dat waarschijnlijk zelfs nooit was gebouwd.

Dus, ook al herschikken we de stoelen op het dek van de Titanic, het is fundamenteel iets anders dan ook dat uitbesteden, zodat we ons in gemakzucht over kunnen geven aan een niet volhoudbare weelde. We zijn wakker!

In het licht van uitbesteden komen Victorine en ik op Pasen. Moesten we zelfs het sterven uitbesteden? Moest de Ander voor onze beperkingen (zonden) geofferd worden? Of gaf de Ander het voorbeeld, zodat we onze sterfelijkheid inzien om tot het licht te kunnen komen en we onze eigen kruis dragen, of onze eigen buidel? Ons leven moeten we zelf leven! Dan stappen we uit bed, stropen onze mouwen op, en gaan aan de slag! Fijne paasdagen!