Mijn zoon wil graag PhD onderzoek doen in de geesteswetenschappen. Nadat hij met een 10 voor wiskunde B en negens voor natuur- en scheikunde zijn VWO diploma op zak kreeg, studeerde hij Engelse literatuur en daarna haalde hij ook zijn research master. Hij volgde zijn passie, en deed het erg goed. Direct kreeg hij PhD mogelijkheden aangereikt, waarop hij enthousiast zou beginnen en toen... kregen we een nieuwe overheid, met een killere houding naar wetenschap in het algemeen, en geesteswetenchap en kunst in het bijzonder. Hij werkt nu naar tevredenheid als computerprogrammeur, hij is naast een uitstekende alpha een haast nog betere beta, maar hij blijft hopen op andere tijden. Zou met het nieuwe kabinet, er ook weer meer budget voor onderzoek in de kunst, cultuur en geesteswetenschappen vrijkomen?
Ik hoop hartstochtelijk met hem mee! Ik denk als er iets van belang is, is dat niet dat we nog meer onderzoeksgeld in technologie (in feite toch een al dan niet verkapte wapenwedloop) pompen, maar dat we ons gaan herbezinnen op wie en wat we zijn geworden, als mens, als mensheid, als globale versus locale culturen. En daar hebben we onze jongeren hard bij nodig. Ook onze beta's, alpha's en gamma's, onze creatievelingen, kortom, een nieuwe generatie diverse mannen, vrouwen en non-binairen, iedereen. De grote industrieen investeren gigantisch in Big tech, maar zaken als verbondenheid, literatuur ontwikkeling, culturele identiteit, morele en ethische ontwikkeling waaronder filosofie en rechtsgeleerdheid, de kunsten, spiritualiteit staan buiten de belangstelling. Tegelijkertijd begint iedereen aan te voelen dat juist vanuit deze gebieden het straks gaat of we met de razendsnelle voortschrijdende technologische ontwikkelingen (we naderen de …) erop of eronder gaan. Mijn zoon is niet de enige jongere die met een uitgesproken beta-talent expliciet kiest voor een alpha of gamma wetenschap, alleen al binnen zijn research master mede (oud) studenten kwam hij er meerdere tegen.
Regelen en ontregelen zijn nooit zo sterk van belang geweest als nu. Kunst die discussie oproept, ons op het verkeerde been zet, ons daarmee oproept om in balans te komen, zoals muziek die op een zeker moment expres lelijk is, is net zo belangrijk als kunst die perspectief toont, die hoop geeft, en die daarin niet ontregelt, maar voorzichtig “regelt'. Het mag naast elkaar bestaan. Net als activisme (ontregelen) en beschermende regelgeving hand in hand kunnen gaan. Generatieve AI staat bijvoorbeeld nu nog buiten ons, ook gaf deze week muziek influencer Rick Beato al te kennen dat in de popmuziek praktisch alle grote hits van dit moment ten minste gedeeltelijk met AI gecomponeerd en geproduceerd worden (Suno). Suno heeft een mega deal met platenmaatschappij Warner Brothers gesloten, zo vertelde hij, en daarmee is het allemaal geregeld... Of niet? Kijk, hier is dus de lacune, dit is waarom we veel meer moeten investeren in de kunsten en de alpha en gamma wetenschappen. We zijn met de ontwikkelingen (sociale media, daarna de aandacht hack platforms, toen generatieve AI) continu te laat. MIT onderzoekers Kosmyna et al. (2025) lieten zien dat studenten daadwerkelijk minder leerden van het schrijven met chatgpt. Sterker, hoe minder technologische ondersteuning, hoe sterker ze hun eigen denken ontwikkelen!
Of Super Intelligence zo snel zal ontwikkelen als sommige mensen denken, weet ik niet. Wel weet ik dat er veel onderzoeksbudget gestoken wordt aan het combineren van biologische cellen als dragers/voeders met super krachtige (AI) chips. Het is namelijk met de huidige louter electronische componenten niet mogelijk om de AI intelligentie (rekenkracht) te implementeren in een organisch brein. En Elon Musk (met zijn bedrijf Neurolink) is al lang niet meer de enige die dat als doel heeft. Experimenteel zijn er al werkende verbindingen van ao chips met huid- en bloedcellen. Natuurlijk een heel gevaarlijke ontwikkeling. De industrie ontwikkelt deze zaken. Overheden (waaronder de wetenschappelijke opleidings- en onderzoeksinstituten) zouden naar mijn idee veel meer complementair moeten zijn, dan achter de industrie aan te rennen. Wellicht kunnen we nu alvast onderzoeken wat we vinden van een rijke klasse, die straks wel of niet een monopolie verwerft in het zichzelf verrijken met kunstmatige superintelligentie in hun breinen. Moeten we dit verbieden? Hoe dan? Hier liggen veel meer vragen dan antwoorden, en juist dit is het gebied dat we steevast minder onderzoek subsidies toekennen. Regelen, hoe dan? Ontregelen, ook goed, maar opnieuw, hoe, waar, wanneer?
Een nieuwe generatie staat klaar. Mijn zoon zegt zelf: "ik ben inderdaad misschien een betere beta, maar met een te groot verantwoordelijkheidsgevoel om niet een goede alfa te zijn". Greta Thunberg was een eerste uitgesproken spreekbuis. Geef deze nieuwe generatie de ruimte. Niet alleen voor mijn zoon, maar ik zou zeggen, laten we nu onze kansen pakken!
Kosmyna, N., Hauptmann, E., Yuan, Y. T., Situ, J., Liao, X. H., Beresnitzky, A. V., ... & Maes, P. (2025). Your brain on chatgpt: Accumulation of cognitive debt when using an ai assistant for essay writing task.
