Bankieren voor een rechtvaardigere wereld!

De bank van de toekomst: Bankieren voor een betere wereld!

Gisteren op het journaal zag ik futurologen over de toekomst fantaseren. Dat zette me zelf ook aan het fantaseren .... Twee toepassingen van wiskunde hebben veel ontwrichting gebracht: de gemiddelde mens (daarover in een later blog meer) en geld (het getal als abstractie in ruilhandel). De taxonomie van geven en nemen - rechtvaardigheid - zit diep verankerd in onze psychologische opbouw. Oneerlijkheid motiveert via verontwaardiging tot handelen: het herstel van balans of evenwicht. Geld ontregelt dit, brengt tweedracht: armoede tegenover rijkdom, de behoeftige tegenover de grenzeloze, de derde- tegenover de eerste (welvarende) wereld. Tweedracht die nu geglobaliseerd meer of minder direct tot milieurampen en oorlogen leidt. Wij kijken slechts toe. Aristoteles wees al op de gevaren van geld: door geld maakte de wederkerigheid tussen de inwoners van de steden plaats voor een in potentie ongelimiteerde opeenstapeling van bezit/rijkdom. Sociaal delen werd hiermee optellen, sommeren! "To have of to have not" (Gavin Friday), de rijke kan al het vervelende werk in zijn/haar leven uitbesteden aan een "onderdaan", "A beggar blind; throw him a dime for the passing time" (Jacques Brel, la mort).

Misschien is het nu tijd om, opnieuw vanuit de wiskunde en de psychologie (de artificiële intelligentie) het aangeboren gevoel van rechtvaardigheid (geven en nemen) te herstellen. Stel je voor, een "app" die bijhoudt wat je voor je omgeving doet, een bank die dit op je persoonlijke balans zet en bedrijven (sponsoren) die bijvoorbeeld reclamegelden aanwenden om grote verdiensten/tegoeden te belonen. Iemand die bijvoorbeeld veel doet voor de hulpbehoevende buurtgenoten, kan een levend uithangbord zijn voor de goederen van een merk dat bv staat voor gezonde voeding. Of iemand die veel loopt wordt door de ziektekostenverzekering "gebalanceerd", bv met korting. Balanceren kan in principe gekoppeld worden aan alles dat we doen, energie opwekken, spullen uitlenen, ruilen, leren, creëren etc. Wie goed doet, wie goed ontmoet. Het geheel van (sociale, creatieve, interactieve) investeringen en kredieten wordt daarmee gerelateerd aan een circulaire economie, waarbij duurzaamheid het criterium is. Dit kan in potentie een geheel nieuwe dynamiek teweeg brengen, waarbij rijkdom en bezit net zozeer in gedrag (psychologisch en fysiek) begrensd kan worden als honger, dorst en geneugten (muziek, sex etc.). Immers, de balans is direct gekoppeld aan wat we doen, en daarmee aan onze tijd, die zoals we allen weten begrensd is.... Wie duurzaam doet, wie duurzaam ontmoet.

Ooit, lang geleden, probeerden de Spartanen de grenzeloosheid van geld terug te dringen door geld zo groot te maken dat men karwagens nodig had om er veel van te kunnen hebben/vervoeren. Het heeft niet geholpen, weten we nu. Belastingen zijn ook een manier om balans te herstellen, maar dat maakt het ook al niet leuker. Dan nu AI inzetten, Brain & Technology, voor een rechtvaardige en houdbare toekomst? Durven we het te proberen? Leuker kunnen we het niet maken... of toch wel!