Omgekeerd: Normaal in de minderheid

Omgekeerd: Normaal in de minderheid

Als lector ben ik verbonden aan het project "beta-talent-forward", waar vanuit we jonge mensen in het autistische spectrum helpen de aansluiting te maken naar arbeid, veelal de high tech industrie. Niet alleen focussen we op de kandidaten, maar ook op de werkgevers en de inrichting van de werkplek, om alles te kunnen halen uit de beoogde arbeidsrelatie voor zowel de werkgever, als de werknemer. De afgelopen weken hebben we de intake gedaan. 12 kandidáten! Met een knipoog naar het rapport van de Nederlandse Vereniging voor Autisme, "allemaal autistisch, allemaal anders"! Een overeenkomst: al onze kandidaten zijn begaafd (IQ tussen 115 en 130) of hoogbegaafd (IQ 130 of hoger). Deze week heb ik 4 van de kandidaten uitvoerig gesproken. Prachtige mensen, die soms een volstrekt nieuwe kijk op zaken werpen, en echt veel te bieden hebben.

Gisteravond had ik een afspraak met een oude studievriend. We zitten bij hem thuis wat te babbelen, als er vanuit de buren een enorm geschreeuw, gestamp, en gebonk klinkt. "Let er maar niet op, het zijn studenten van studievereniging Albertus Magnus". Als jonge leeuwen "spelen" ze. Al zuipend, brullend en lallend, oefenen ze de betrekkingen: erop of eronder, doorgaan of verliezen, dominantie, wie het hardste kan schreeuwen, het recht van de sterkste. Mijn kameraad gaat vragen of het iets rustiger kan. Ondertussen denk ik terug aan de gesprekken van vanmiddag. Mensen voor wie het inhoudsniveau centraal staat, maar het niveau van de betrekkingen niet altijd vanzelfsprekend is. Bij werken, hoe prestigieus je baan of titels ook zijn, gaat het zo vaak meer om het "net-werken" (letterlijk het doen lijken op werken) dan om de inhoud. Meer om wie met wie heeft gestudeerd en wie welke publicatie aan wie gunt, dan om wat er werkelijk te vertellen is. Hoe hoger en abstracter de functies, hoe sterker dit lijkt te gelden. Juist hierdoor val je als (hoog)begaafde "autist" gemakkelijk buiten de boot; aangewezen op cognitieve capaciteiten, maar in een wereld waarin je de "make-believe" niet of anders begrijpt en er dito op acteert (bv dichtklapt of wegloopt bij machtsvertoon).

Mijn gemijmer wordt onderbroken door een nieuw geschreeuw dat opstijgt uit het buurhuis. Geen/weinig inhoud, heel veel betrekking: de bestuurders van morgen. Er is een grote afstand tussen mijn middag, de inhoud, en de avond, de betrekking. Voor de buitenstaander die ik nu ben is het alsof ik naast het walrussenverblijf in een dierentuin ben terechtgekomen. "Je hoeft geen autist te zijn", zo zegt mijn studievriend, "om dit niet goed te begrijpen".

Soms lijkt de wereld wel omgekeerd, intelligente mensen met de focus op de inhoud die als autistisch gestoord worden aangemerkt en brallende en bulderende corpsleden als norm! Bèta-talent-forward. Er valt heel wat te overbruggen: "life is crazy, and sometimes I'd rather be mad!" Maar, werkgevers, wil je werkelijk ook op inhoud het verschil maken met jouw onderneming, voorbij gaan aan wie het hardste kan schreeuwen, overweeg dan een hoogbegaafde werknemer met een vorm van autisme in dienst te nemen.