We-too?!

Vorige week betoogde ik dat smart technologie ons op achterstand kan zetten (dom maakt). Echter, een positieve kracht van data technologie is dat ze emancipatie kan brengen: brede, bijna wereldwijde toegang tot kennis. Neem Wikipedia. Nooit eerder was er zo'n brede beschikking over zo'n complete encyclopedie, die bovendien voortdurend wordt gecontroleerd en ge-update. Door de gebruikers zelf. Ervaringsdeskundigen volgens het oudhollandse Rijnlands model: wie het weet, mag het zeggen. Dat kan een vooraanstaand hoogleraar zijn, maar net zo goed een verborgen genie vanuit een zolderkamer. Techniek in optima forma, het zelf-organiserend (en reinigend) vermogen is de kracht. Echter, in de klas blijken docenten en professoren niet allemaal blij met deze kennisemancipatie. Hun monopoly als kennisbrengers willen ze niet met Wikipedia delen, zo blijkt uit waarschuwingen als: "kijk nooit op Wikipedia" (of nog erger).

Toegegeven, er kunnen fouten staan op het web, zelfs als de kennis georganiseerd is rond de inhoudelijk meest geïnformeerde en up to date kennis in een voortdurend co-makership met experts. Maar fouten worden ook gemaakt in leerboeken en klaslokalen. Nee, het lijkt een machtskwestie te betreffen, weerstand tegen emancipatie. Door het internet raken traditionele kenniswerkers hun vanzelfsprekende macht kwijt. Een kind van 12 kan soms zo bezeten van iets zijn, dat het meer weet dan een gelauwerd professor, en dat kan zeer doen. Daarnaast maakt internet dingen zichtbaar, bijvoorbeeld dat patiënten met een handicap heel af en toe zelf een therapie bedenken die beter is dan alles dat de geneeskunde/psychologie tot nog toe heeft gebracht. Een op YouTube beroemd geworden filmpje van een jongen zonder ogen (Ben Underwood), bijvoorbeeld, laat zien dat Ben zichzelf spontaan heeft leren "zien". Met zijn oren, via  echolocatie! Dit is een uitdaging voor de gevestigde (para)medische orde. Ervaringsdeskundigen kunnen zoveel deskundigheid hebben, dat er beter naar hen dan naar de klassieke professional geluisterd kan worden. Nogmaals, dat kan zeer doen!

Niet alleen wetenschappers, docenten en (para)medische professionals moeten door het internet hun kennis en inzichten delen. Ook andere "machthebbers" zagen met de opkomst van computertechniek hun macht tanen. Muziekproducties werden vanaf zolderkamers gemaakt en via YouTube gehost. Sommige producties bereiken de top. Met uitstekende camera's die algemeen zijn geworden, kunnen films gemaakt worden. Boeken kunnen gedrukt worden, cd's geperst. Nee, de weg naar een hit, of een leuke filmrol gaat niet meer perse via het bed van de machtige producer/regisseur. Dat dat geen uitzondering was, laat de grote Me-too-golf rond celebraties zien. Het bewijst dat mensen met macht altijd kunnen zwikken om die macht te gebruiken om te krijgen wat ze begeren, of dat nu roem is (geleerden, artiesten), sex (mannen, geestelijken, celebraties, etc.), of land- of slavenarbeid (landadel, multinationals etc). Informatie technologische emancipatie maakt dit zichtbaar.

Via het internet denken belangengroepen bijna overal mee. Co-makership! Platforms voor autisten, bijvoorbeeld, laten niet meer vanzelfsprekend de professionals over hen praten, ze praten mee! Hetzelfde zie je met de vakbonden. Het doorbreken van de zelfsprekende koppeling van kennis, inzicht, zeggenschap, kunst en (seksuele) verhoudingen aan één groep, is een grote verdienste van het internet. Er is wel een gevaar en precies daarover ging mijn blog van vorige week: smart technologie. Met hun 'slimme' algoritmes bepalen internetgiganten als Facebook, Spotify en Netflix wat u wel of niet te zien krijgt. En daarmee worden de grote weer groter en worden de nieuwkomers of kleine bewegingen weer gesmoord! Kortom, laten we uitkijken de empowerment die internet kan brengen niet met ondoorzichtige smart technologie ongedaan te maken!