Een beroemde uitspraak van Martin Luther King is dat je niet
de hele trap hoeft te zien, om de eerste stap te kunnen zetten. Vertrouwen is
noodzakelijk. Hoewel, bij absolute zekerheid is vertrouwen wellicht overbodig. In
onze wereld vol van “maakbaarheid” en “zekerheden”, lijkt vertrouwen soms overbodig.
Vertrouwen overbrugt de zekerheid van vandaag met de ongewisse toekomst. Het
verbindt de zichtbare eerste stap, met de nog niet zichtbare belevenissen van
onze toekomstige reis. Vertrouwen en geloof zijn van eenzelfde orde:
noodzakelijk als we niet zeker zijn van wat komt.
Regelmatig valt te lezen dat mensen het vertrouwen in de
politiek zijn kwijtgeraakt. Verwijten zijn dan het niet nakomen van beloftes,
of het gaande de rit veranderen van opvattingen of aanpak. “Draaikonterij”
wordt het vaak genoemd. Merkwaardig verwijt, eigenlijk. Natuurlijk, overal zijn
integere en minder integere mensen, dus ook in de politiek en het bestuur. Maar
politici en bestuurders houden zich bij uitstek bezig met zaken die ongewis
zijn. Ze hebben geen glazen bol. Ze kunnen zich dan ook op veel gebieden niet
baseren op zekerheden. Anders is dat voor een producent van een technisch
product. Deze heeft de zekerheid dat als een fiets, auto of stuk software over
een jaar dezelfde wijze wordt gemaakt als nu, het ook dan over dezelfde
eigenschappen zal beschikken. Onzekerheid tot het “product” is er niet. Wel
onzekerheid over of het publiek daar in de toekomst tevreden over zal zijn zoals
voorheen, of dat er wellicht een concurrent komt met een beter, of meer gewild
product (misschien ook nog voor een lagere prijs). Maar de producten zelf
“genereren” een hoge mate van voorspelbaarheid en dus zekerheid. Hun aanwezigheid
heeft hun maakbaarheid bewezen!
Daarmee lijkt het alsof we in onze materiele
werkelijkheid van veel zaken zeker kunnen zijn. Als we de lichtschakelaar
omzetten, gaat de lamp uit/aan, als we een foto van onze vakantie op het
internet posten, weten onze “vrienden” waar we geweest zijn, etc. Echter, zaken
als gezondheid, plezier en levenslust, zijn uiteindelijk op essentiële momenten
onvoorspelbaar. Geen zekerheden. Op zulke momenten komt vertrouwen, of geloof
om de hoek kijken. Maar juist omdat er zo enorm veel (digitale) werkelijkheid
om ons heen gecreëerd is, die aan- of afwezig een zee van “zekerheden” vormt, kunnen
we slecht met onzekerheid overweg. Geloof en vertrouwen zijn naar
de “achtergrond” verbannen. En naar de overheid, mooipraterij en de politiek. Eigenlijk
– naast gezondheidsproblemen en stress met betrekking tot presteren – is het
vooral in bestuurlijke en politieke bemoeienissen, dat we met het ongewisse van
de toekomst worden geconfronteerd. Waar gaan we naar toe? Komt er oorlog?
Epidemie? Natuurrampen? Zo ja, wiens schuld is dat dan? Immers, in de wereld
van de zekerheden is het altijd de “schuld” van iemand, als een product stuk
gaat, of vervangen wordt door een “beter” product.
Politici zijn over het algemeen verre van dom. Ook misbruiken
ze meestal niet het in hun gestelde vertrouwen. Nogmaals, ook zij beschikken niet
over een kristallen bol waarmee zij de toekomst kunnen kennen, zodat wij slechts
hoeven te vertrouwen dat ze eerlijk zeggen wat zij zien.
Daarentegen leiden al onze zekerheden – technologieën – bij
elkaar opgeteld tot een niet volhoudbare werkelijkheid. Alle bronnen die onze
planeet biedt, worden jaarlijks eerder opgebruikt (world overshoot day).
Afvalproducten, milieuvervuiling, vermindering van (bio- en culturele)
diversiteit en klimaatverandering, ze zijn allen gevolgen van deze
“zekerheden”, die ons daarmee schijnzekerheid bieden. Moeten bestuurders en
politici dan als enige (ja misschien ook het Nederlands elftal) boeten voor dat
ze ons misplaatste vertrouwen tarten dat de Technologische Zekerheden als bomen
tot in de hemel blijven groeien? Laten we vooral weer gaan inzien dat we veel
meer vertrouwen en geloof nodig hebben. Veel zekerheden zijn feitelijk
fopspenen, ze lijken ons te voeden, maar doen dat niet. Het komt nu aan op Verbinden
– religare – en vertragen. Op elkaar vertrouwen geven, zeker ook de mensen die
hun nek durven uit te steken in de politieke arena. Ik vertrouw de gemiddelde
politicus, bijna ongeacht de politieke partij, op het werken vanuit goede
intenties, ook al weet ik dat hij/zij er ongetwijfeld vaak naast zal zitten. Draaikonterij?
Ik hoop (vertrouw) dat hij/zij dan van opvatting verandert. Geen verwijt. De
toekomst, het blijft een zaak van vertrouwen…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten