Zal ik blijven?

Gisteravond waren Victorine en ik met de (schoon)kinderen naar Emmen afgereisd, om daar de voorstelling “Zal ik blijven” (concept en regie Isil Vos) bij te wonen. In het Rensenpark (voorheen dierentuin Emmen) is het Aziëhuis, het voormalig leeuwenverblijf, omgebouwd tot theater en thuishonk voor theaterschool/productiebedrijf Loods13. Onze 16 jarige dochter Dorinthe speelde mee als danser. De hoofdrollen werden door professionele acteurs gespeeld. En eerlijk is eerlijk, wij waren allemaal diep onder de indruk. Wat een prachtige voorstelling, en wat een schitterende productie!

Het was een symbolisch verhaal, waarin nauwelijks gesproken werd, maar al kijkend en luisterend met een koptelefoon op naar wat om ons heen gebeurde (het publiek zat in groepjes verspreid tussen de spelers rondom twee “zuilen”, waarop de hoofdrolspelers zouden worden geëtaleerd) werden we meegezogen in het verhaal met prachtige muziek en diep geraakt. Het begon met een disco scène, met machinaal dansen op four on the floor disco beats, schijnbaar eindeloos doorgaand. Zonder variatie, of beter, iedere danser de eigen variatie, iedereen samen en daardoor alleen. Een beeld dat ik herken uit mijn discoherinnering. Totdat, zo weet ik uit het voor mij ondertussen verre dixo verleden (dixo werd de alternatieve disco genoemd toen ik puber was) er iets gebeurt, je contact maakt, wellicht “beet” hebt. Hier gebeurde iets bijzonders. Het verhaal ontvouwt...

Dit is van het internet, er zijn nog meerdere voorstellingen en het is zeker een aanrader!

Twee spelers, een man en een vrouw, vallen op de grond, bleven stokstijf liggen, en alle dansers verdwijnen op 4 spelers na, die gaan kijken wat er aan de hand is. De twee gevallen engelen blijken te kunnen transformeren tot een soort marionetten, die tot “leven” gewekt kunnen worden als de voormalige dansers ze overeind helpen, en ze plaatsten op de twee geïmproviseerde 'zuilen' (grote houten kabel haspels). Attributen (koffers) worden aangedragen, en de marionetten worden in verschillende poses geboetseerd. Anders dan marionetten, acteren de man en vrouw – de professionele acteurs – ijzersterk, non-verbaal. Je voelde de sidderingen door de zaal gaan, de emoties, die bevroren waren, omdat er slechts discontinue beweging was, van pose naar pose, onder invloed van wat door de marionettenspelers werd aangedragen en geboetseerd. De muziek op de koptelefoon, imperfect, menselijk, de storingen erin, het was absoluut fenomenaal. Dat deze kwaliteit gewoon in Nederland gerealiseerd wordt, en dat de jongeren uit deze omgeving hier een theaterschool heeft op dit niveau, is echt bijzonder. Onze andere (veel) oudere kinderen hebben ook op theaterscholen gezeten, in onder meer Amersfoort, Winschoten en Groningen, maar Loods13 is echt een klasse apart. Alle respect voor het docententeam en hun bezielende leider Eva Wortmann.

Toen we na afloop een drankje dronken, was het mooi om te zien hoe, zoals bij goede kunst vaak het geval is, we allen ons eigen verhaal hadden gemaakt. Voor Deborah ging het over sterven, en hoe vanaf het moment dat je niet meer leeft, anderen de narratieven aandragen waarin je kan voorbestaan zonder nog regie te hebben. Het verhaal gaat... Voor mij ging het over uit het systeem vallen, over niet langer meekunnen draaien in de totaal gemachineerde werkelijkheid, waarin je geleefd wordt, om vervolgens te ontwaken met de bijzondere mogelijkheid die ander – in potentie je grote liefde – te zien, maar nog steeds worden voorzien van attributen (koffers) om de reis van het leven in de gecommercialiseerde wereld te kunnen maken. Voor het systeem is jouw leven ondergeschikt aan jouw consumentzijn... Thorvald, geschoold in verhaalanalyse, legde de nadruk op de enkele woorden en de omhelzing, die de beide spelers aan het eind maakten, voordat ze definitief uit elkaar gingen. Een moment waarin even alles volmaakt was, we could be heroes, just for one day! En allemaal is waar, het was prachtig en indrukwekkend! Fugit amore, de vervlogen liefde, één van de sterkste motieven in dromen en kunst!

Voorbij, afscheid ook. Zal ik blijven? Het is niet mogelijk. Dit was niet alleen de laatste voorstelling van Loods13 op deze locatie, na 14 jaar als theaterschool te hebben gedraaid voor jongeren uit de omgeving van Emmen, waaronder Dorinthe, houdt Loods13 de theaterschool voor gezien en gaat ze door als productiehuis in Donderen (aan de andere kant van de provincie). Na afloop spraken we meerdere leerlingen, die bij Loods13 hun zelfvertrouwen hadden gevonden, of sterker, zichzelf in een verwarrende wereld van adolescentie, waarin ieder met een eigen opgave en bagage aan de slag was. Neurodivers (ADHD, ASS, hoogbegaafd, of juist minder begaafd), gender issues, de theaterschool bood een plek waar je mocht ontdekken wie je was, of wilde worden. To be or not to be, zijn en worden, theater als catharsis, het is er via Shakespeare al minstens sinds de oude Grieken, en hier dus echt op een uitzonderlijk niveau, waar helaas de gemeentelijke (populistische) politiek geen fatsoenlijke salarissen en bestuur voor over heeft. En dat is toch droevig. Ik gun alle jongeren juist in deze tijd van verminderd perspectief een Loods13. Maar daarvoor moeten volwassenen hun (bestuurlijke) verantwoording nemen, en dat gaat verder dan populistische pietpraat, dat gaat over de vraag of je echt wil blijven. Een aanrader, Zal ik blijven!