Het paard achter de wagen? De toekomst nu!

Vorige week kwam het zijdelings aan bod, toen we constateerden dat talentvolle jongeren heel hard werken om toegelaten te worden op een rock academie, terwijl verreweg de meeste "grote" popsterren nooit zo'n school hebben bezocht. Natuurlijk is het aandeel van popartiesten met een dergelijk diploma op zak de laatste decennia behoorlijk gestegen, maar de opleiding heeft veel aspecten van het paard achter de wagen, toch?

Toch niet! Het is maar hoe je het bekijkt. In zekere zin is onderwijs aan een rock academie misschien wel juist een van de verdedigbaarste vormen van hedendaags onderwijs. Mensen gaan er naar toe omdat ze echte skills willen leren, ze krijgen les van musici die liefde voor hun vak hebben en het onderwijs is optimaal ingericht om iemand met talent een stukje verder te helpen. Niet meer, maar ook zeker niet minder. Bovendien vertrekt de opleiding expliciet bij wat men buiten de academie al heeft ontwikkeld.

In de huidige samenleving valt enorm veel te leren. Veel meer dan vroeger is het een illusie dat we alleen op school leren, dat de ontwikkeling van vaardigheden en kennis alleen op school geschiedt. Het internet staat 24 uur per dag in alle talen van de wereld tot onze beschikking, kennisclips op zo'n beetje alle kennisterreinen van wiskunde tot rockgitaar en van natuurkunde tot borduren staan inclusief beoordelingen van "lotgenoten" ter beschikking. Terwijl we op school vaak nog te maken krijgen met die ene methode, die ooit (lang voor het internettijdperk) succesvol was. Hieruit spreekt weinig waardering en erkenning voor wat er buiten de school aan ontwikkeling en leren plaatsvindt. Terwijl bij een rock academie hetgeen buiten de academie plaatsvindt expliciet het uitgangspunt is. En laten we eerlijk zijn, het feit dat talentvolle studenten in de rij staan om naar binnen te mogen, zegt toch al genoeg?

Veel gevaarlijker is het als opleidingen altijd een monopolie positie hebben gehad, terwijl er in de snelle veranderingen die het internet tijdperk met zich meebrengt hele delen van het vak of beroep waartoe wordt opgeleid niet meer vanzelfsprekend zullen zijn. Anders dan bij een rock- of popacademie - waar aankomend studenten heel goed weten wat ze willen en wat ze er voor moeten doen - trekt dit studenten aan die net als hun ouders bv bankmedewerker, accountant, psycholoog of dokter willen worden. Maar wat deze beroepen inhouden tegen de tijd dat ze afstuderen, is minder makkelijk te voorzien dan lange tijd het geval was. Ook hier vindt leren lang niet meer altijd binnen school plaats en komen er steeds meer andere disciplines bij die aan de praktijk gekoppeld worden. Dus nogmaals, wellicht moeten we een voorbeeld nemen aan de rock- en popacademies, die zich niet alleen staande houden in een wereld waar opleidingen en beroepen minder vanzelfsprekend aan elkaar gekoppeld zijn dan voorheen, maar zelfs daarin floreren!

Een ander aspect vormt het techniekonderwijs, dat net als muziek- en kunstonderwijs zeer sterk gekoppeld is aan “uitvoerend” talent in een continu veranderende wereld, waarin technieken komen en gaan, soms in razendsnel tempo. Vooral ook op het niveau van het middelbaar beroepsonderwijs (niveau 2, 3 en 4) dreigen tekorten. Het technisch onderwijs zou net als het kunstonderwijs veel meer focus kunnen hebben op de (door-) ontwikkeling van technisch getalenteerden. Dat staat lang niet altijd gelijk staat aan goed in (exacte) schoolvakken; briljante monteurs deden het soms op school helemaal niet goed, net als sommige muzikale genieën! Meer en meer lijkt het dat deze talenten door onze maatschappelijke visie op onderwijs ("hoe hoger hoe beter") en vooral ook door ambitieuze ouders naar algemeen vervolgonderwijs worden gejaagd. In een dan bv met veel moeite behaald diploma bedrijfskunde, blijft het technisch talent hooguit gespaard voor een hobbyproject. Doodzonde!

In het kort, er valt behalve kritiek te hebben op Rock Academies in het bijzonder en meer in het algemeen het kunstonderwijs, vooral ook heel veel van deze opleidingen te leren. Iedere opleiding die claimt een monopoly op de toegang en kennis tot een bepaald vakgebied (beroepsgroep) te hebben, zal vroeg of laat ontwaken uit deze achterhaalde illusie. De wereld is veranderd. Als duidelijk is dat een opleiding niet de enige weg is naar een vak, maar studenten desondanks voor je in de rij staan, dan doe je goed: Hulde aan de rock academies!