Democratie 2.0

Een vriend van me stelde dat het wellicht minstens zo belangrijk is om in plaats van voor iemand te stemmen, ook je stem te kunnen inzetten om tegen iemand te stemmen. Gevoelsmatig snap ik deze beweging zeker, met slechts één stem te vergeven per persoon, zal dit niet lichtvoetig worden gedaan. YouTube, bijvoorbeeld, biedt de mogelijkheid om een duimpje omlaag te doen, wat toch ook tot hele vervelende (puber) interacties kan leiden, waarbij de enkeling die de kop boven het maaiveld uit durft te steken met een liedje, of een clipje, door afgunstige of ronduit jaloerse leeftijdgenoten in alle kwetsbaarheid stevig gedecimeerd kan worden. Om dat te voorkomen, zo stelt mijn vriend voor, stem je dus voor, of tegen iemand. Hij geeft hiermee aan dat democratie in de huidige wereld roept om op een nieuwe wijze vorm gegeven te worden.

 

Tja, het is opvallend dat we bij praktisch alle hedendaagse versies van traditionele systemen, zoals het onderwijs, het aansturen van bedrijven, de economie etc. spreken van 2.0 of zelfs 3.0, terwijl onze democratie nog steeds volgens oeroud model is georganiseerd. Bijvoorbeeld bier- en whiskymerken beroepen zich op eeuwenoude tradities enerzijds, en bijvoorbeeld wasmiddelen claimen al sinds jaar en dag elk jaar totaal vernieuwd te zijn. Beide uitersten liegen dat ze groen zien, productielijnen in brouwerijen zijn bijvoorbeeld vaak volledig computergestuurd en de “totale vernieuwing” van wasmiddelen gaat vaak niet verder dan de nieuwe letterfonts van de uitroeptekens op de verpakking. In tegenstelling tot bierproducenten, kan democratie zich terecht voorstaan op traditie voor, en is daarmee bij uitstek het terrein geworden van … populisten!

 

Populisten staan, zo zeggen ze, voor de belangen van de “gewone” man of vrouw. Echter, door de grootschalige smart-technologische revolutie (het internet, de sociale media, de wereldwijde streamingdiensten) is de “gewone” mens voortdurend aan herdefinitie onderhevig. Populisme is gaan staan voor een beweging met de rug naar de toekomst, gericht op een wereld die er al lang niet meer is. Nostalgie en sentiment. Niet populistische politici zijn gericht op de toekomst en daarbij op de wereldomvattende problemen. Ze staan daarmee bij grote groepen burgers al direct met 1-0 achter. Net als de populisten, moeten ook zij zich verkleden als Jan of Katrien Klaassen, zodat ook zij in verkiezingstijd de als politieke poppenkast vermomde publieke arena kunnen betreden met oneliners en dooddoeners. Maar vooral moeten ze hun “niet traditionele” bijzonderheden weg houden, onder het publieke vergrootglas vandaan. Zelfs het geslacht (vrouw, bijvoorbeeld) kan al zo’n bijzonderheid worden, die in de strijd geworpen kan worden om te proberen de politieke tegenstanders buiten spel te zetten: Hoekstra (CDA) meende de voorvrouw van D66 te kunnen framen door haar “tante” Kaag te noemen. Bah. Goedkoop scoren is overigens vaak het meest weggelegd voor populisten, zij trekken vaak demagogisch aan het langste eind. Hierdoor wordt het politiek landsbestuur dan weer extra ondermijnd, want populistische prietpraat over een lang vervlogen verleden geeft geen of weinig daadkracht, terwijl daadkracht nodig is om zich op de toekomst en haar grote uitdagingen te kunnen richten.

 

Kijk, hier zou technologie kunnen helpen democratie uit de greep van traditie en daarmee populisme te bevrijden. De 37 politieke partijen waar nu op gestemd kan worden hebben praktisch allemaal één of meerdere thema’s die voor de toekomst van ons land, ons continent en/of onze planeet van belang is. Als iedere nieuwe partij zou moeten aantonen dat het minimaal 50% nieuwe inzichten/issues oplevert, dan zouden er maar een paar partijen overblijven! Zo vind ik besturen van zorg en onderwijs door professionals (artsen, verpleegkundigen, leraren etc.) in plaats van door zakenlui een belangrijk item (NLBeter). Tegelijkertijd is daarmee het smelten van de poolkappen, continu afnemende bio- en culturele diversiteit, milieu- en klimaatproblemen niet aangepakt, en helaas is het daar 1 minuut voor 12! Partijen die deze problemen serieus nemen, zijn er zeker, maar feitelijk zou het goed zijn als we ook echt voor de thema’s kunnen stemmen. Een soort digitale stemwijzer, en vervolgens de politici niet perse per partij, maar per thema te laten aanpakken. D66, GroenLinks, Partij voor de Dieren en Volt samen aan de slag voor milieu, duurzaamheid en zorg voor onze niet menselijke medebewoners van de planeet en daarbij voor thema’s als stoppen met afbraak en meer professionele zeggenschap in publieke sector, een vleugje NLBeter! Of dan misschien een combinatie: digitaal stemmen op thema’s en 1 stem voor of tegen een geprofileerde politicus?