Optimist

Wellicht klinkt het u vreemd in de oren, maar ik ben echt een optimist. Dagelijks kijk ik in de afgrond, waar ik ook regelmatig over schrijf, en zie ik hoe we op vele fronten (veel meer dan alleen het klimaat) als mensheid bezig zijn ons bestaan op de planeet onmogelijk te maken. Op dit moment zijn we, zo schreef een professor in een post, anders dan de bijen, nergens goed voor, een regelrechte plaag. Industrie, ook helaas onderwijs, praktisch alles dat we de afgelopen eeuwen hebben opgebouwd en beschaving noemen, draagt bij aan exact de positie waar we nu staan: polycrises!

Dit klinkt niet vrolijk. Dit zijn niet de bespiegelingen waar je bij een optimist direct aan denkt. Klopt. Maar ik spreek regelmatig mensen die dit allemaal weten, er nooit over spreken, laat staan schrijven, en die als ik vraag waarom niet, zeggen dat er toch niets meer aan te doen is. "Bekijk het van een afstand", zeggen ze dan, "in dat immense universum is één klein bolletje waarop natuur woekert en waar een malle apensoort een feestje houdt, waarin het alles naar haar onwijze hand zet". "Jammer dan", zeggen ze dan, "maar, he, cheer up, jij hoort net als wij tot de feestbeesten, doe je mee? Nog een OpenAI, ach het kost een paar honderd bomen per seconde, maar we gaan er toch aan. Doe mee, nog een mooie innovatie, of liever een vliegreisje, of een biertje?"

Tja, inderdaad, ik ben niet zo’n feestbeest, waarschijnlijk door “mijn” autisme, maar ik houd zeker van het leven, en zelfs van de olifant in de kamer (de regelmatige lezer van deze blog weet dat ik daarmee technologie bedoel). Maar, ik kan het niet helpen, bovenal houd ik van mensen, en van de fantastische dieren om me heen, de honden, de paarden, de eenden bij de buren, de vogels in de tuin en de katten, hoewel ik soms verdrietig wordt van hun moordzucht (ik geef ze het lekkerste voer, waardoor ze hopelijk iets tammer worden). Natuurlijk is dit, waar ik van houd, niet de natuur, niet eens de menselijke natuur, maar ik geloof dat wij allen verbonden zijn, en dat wij onze plaats weer moeten vinden in het geheel. Niet door de ecologie te overheersen, de wereld te regeren, maar meer zoals natuurvolkeren dat doen, ook al weet ik dat ik geen idee heb hoe dat moet, en ik zelf veel te oud ben om in een volhoudbare orde mijn plaats te vinden. Toch geloof ik erin, in een wereld waarin de mens geen plaag is, waarin we niet met goedkope “copy-paste” massaproductie alle diversiteit opslokken om een alles en overal aan elkaar gelijkmakende systeemwereld te adoreren en te denken dat we de hemel op aarde hebben gevestigd. En stiekem moet ik ook nog wel eens lachen, om onze grootheidswaan, malle apen die we zijn. Waarschijnlijk ook “mijn” autisme…

Optimisten geloven erin dat wij kunnen veranderen, het tij kunnen keren. Het is een gevoel, een geloof, en bij gebrek aan bewijs en zekerheid, een vertrouwen (want vertrouwen is niet nodig als je weet, net als dat ook geldt voor geloof). Maar na dat gevoel, het hart, komt het hoofd, het weten, en daarna direct de handen, de aanpak. De Inner Development Goals wijzen de weg. Deze week vertelde mijn "brother in arms" Arjan Middelkoop van een prachtig bedrijf (Rouwmaat uit Groenlo) – nota bene een beton/destructie/sloopbedrijf – dat de Inner Development Goals heeft omarmt, en onder meer de boordcomputers uit de vrachtwagens heeft gehaald, waardoor de chauffeurs veel meer op eigen verantwoordelijkheid rijden, minder stress ervaren en dat dit zelfs nu al tot minder ziekteverzuim leid. Ook is het bedrijf begonnen met uitsluitend in de eigen regio te werken, om minder kilometers te maken. Op het terrein staan nu fietsen, in plaats van machines om jezelf te verplaatsen. Dit soort voorbeelden van de kracht van IDG - Detech-technology – voeden mijn optimisme. Als we de roze (verleidelijke, mierzoete, verslavende) olifant in de kamer gaan zien, zullen we ontdekken dat we met heel veel minder kunnen, daar geloof ik oprecht in. Of ben ik nu te optimistisch?