Innovatie gelovigen!

Laat ik heel zwart wit zijn. Als we net zolang doorzoeken tot we minimaal één positief gevolg van een willekeurige technologie (of zelfs breder, menselijke praktijk) vinden, om indien we die vinden, te besluiten deze technologie/praktijk in de lucht te houden, hoeven we helemaal niets meer te veranderen. Bio-industrie, lekker mee doorgaan. Oorlogen, prima! Direct ophouden met klimaatafspraken.

Er is altijd wel een perspectief te vinden, van waaruit zelfs de meest kwalijke praktijk (technologie en menselijke handelwijzen samen) leidt tot iets dat vanuit het algemeen belang als positief wordt gezien. Oorlog zet vaak aan tot een enorme kennisontwikkeling, tot saamhorigheid, bio-industrie maakt het mogelijk dat iedereen zijn kinderen een “happy” meal kan geven, desnoods elke dag, en vliegverkeer maakt massaverplaatsing mogelijk zonder materieel enorm demanding wegennetten en andere infrastructuren dwars door natuurgebieden heen, en ook nog eens voor betaalbare prijzen. Privévliegtuigen spelen een belangrijke rol in het snel verplaatsen van organen ten behoeve van orgaantransplantaties, en AI … oh het kan ons wellicht in de complexe wereld die niemand meer overziet helpen om beslissingen te nemen die we vanuit ons perspectief op dat moment als goed zien, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, of … voor de “big reset”.

Houd op! We lijken wel gek, en hoe complexer de systemen zijn die we om ons heen optuigen, hoe onoverzichtelijker het wordt te doorzien wat goed is of slecht. Wel wordt met de dag duidelijker, dat we met de huidige manier van leven – wereldwijd, ofwel, het overall gemiddelde van alle culturen inclusief zelfs perfect ecologisch volhoudbare stammen – regelrecht afstevenen op een onleefbare toekomst. Er moet dus iets veranderen. Maar stuk voor stuk zijn alle oorzaken van die onvolhoudbaarheid, zo lijken we te denken, verdedigbaar na wat aanpassingen, meestal innovaties genoemd... Een actueel voorbeeld is Manfred Weber, de voorman van de EVP/christen Democraten in Europa, die de Natuurherstelwet trachtte van tafel te vegen door kleine perspectiefjes populistisch uit te vergroten (terreur van het concrete). Paus Franciscus riep hem op oog te hebben voor het overstijgend perspectief...

Alsof het al niet duidelijk genoeg was, krijg ik op het moment een thuiswedstrijd in mijn eigen "achtertuin" (vakgebied) te zien: A(G)I. Heerlijk, maar ook zo irritant dom! Iedereen heeft het erover, ChatGPT, Open AI, heel gevaarlijk, maar … toch heel fijn als een medisch specialist na een lange dag moeilijk werk kan terugvallen op slimme AI, lees ik vanochtend op LinkedIn. Of een piloot, die bij een vlucht van meer dan 10 uur zijn/haar aandacht erbij moet houden. En, hé, je zegt het zelf, moeilijk beslissingen nemen in deze complexe wereld die voor niemand meer is te overzien, maar een AI kan een paar miljard stappen zetten in een fractie van een seconde, volstrekt onvergelijkbaar met onze turbo apenhersentjes. We zien over het hoofd dat we daarvoor eerst zijn gaan denken in termen van “informatie”, die we vrijwillig in diverse vormen zijn gaan delen op een door Tech-giganten beheerd internet. We zijn de living component in living technology, levende informatiegeneratoren, die voor de (dis)likes zichzelf vrijwillig blootgeven in een virtuele werkelijkheid, bedelend om aandacht. Als smachtende sneeuwwitjes die virtuele flessenposten in een dataoceaan werpen, hopen we ooit wakker gekust te worden. Net zo gemakkelijk zien we over het hoofd dat we ondanks wonderspecialisten en volledig getechnologiseerde ziekenhuizen nog steeds ziek worden en sterflijk zijn en we misschien wel het meest van alles behoefte hebben aan echte aandacht, echte armen om ons heen, en niet aan de minder dan halve aandacht van al die lotgenoten, die vooral hun eigen digitale flessenpost proberen kwijt te raken. SOS. Fysiek verbinden en vertragen zijn meer dan noodzaak, maar onze praktijk is (digitaal) versnellen en nog meer versnellen.

Toch ben ik er van overtuigd dat we door de complexiteit en alle “slimme” devices en apps, wellicht minder zijn gaan voelen, denken en verbinden, maar dat we deze diepgewortelde eigenschappen van onze menselijke natuur absoluut niet kwijtgeraakt zijn. We hoeven de devices maar weg te leggen, met elkaar een bordspel spelen, of een eind gaan lopen in de natuur, en ons richtingsgevoel komt vrijwel direct terug, letterlijk en figuurlijk. Verslaving aan onze moderne middelen is breed, maar oppervlakkig, er is een weg terug, of beter vooruit. We zijn niets kwijtgeraakt, ook niet ons oordeel, we weten dat we niet op innovatie moeten hopen, maar op onze eigen Inner Development Goals!