Tijd is een fascinerend fenomeen. Tijd merken we op door verandering. Verandering heeft 2 extremen, ze kan 2 kanten uitgaan: verval, of juist groei. In ons lichaam is er continu beweging, dus verandering, maar het organisme blijft van een afstand gezien min of meer stabiel, en dat zit dan dus ergens tussen beide extremen in. Verandering over tijd kan je met een lijn aangeven in een vlak (coördinaten stelsel, je kan dan de oppervlakte onder de lijn/curve berekenen), of beter nog, een lijn of vlak in de ruimte (XYZ stelsel). Er wordt dan van ruimtetijd gesproken. Maar of een dergelijke “formele” uitwerking van tijd sterker dan meer poëtische beschouwingen bijdraagt aan de fascinatie voor verandering/tijd, is in laatste instantie toch heel afhankelijk van persoonlijke eigenschappen en omstandigheden.
Begin jaren 80 schreef ik Gone by the wind, met een knipoog naar de fascinatie die mijn moeder had voor de film Gone with the wind. Gaan met de wind, of gedreven door de wind. Op het album Whirling Dust heeft de wind een veroorzakende kracht. Als kind zitten je primaire opvoeders diep verankerd in jouw reacties op en waarderingen van gebeurtenissen en ervaringen in de wereld. De wijze waarop zij naar de wereld keken, hoe zij emotioneel en rationeel interacteerden met de subjecten en objecten in de gedeelde wereld, vormde het fundament van je “machine taal”, je “backbone” systeem.
En dan, in de adolescentie, verdwijnen die primaire opvoeders – vaak je ouders – meer naar de achtergrond. Er voor in de plaats komen abstractere (cognitievere) besturingssystemen die ontstaan uit de afstemming met school, leeftijdsgenoten, jongerencultuur en maatschappij. Ook nu weer is niets voor altijd. De (behoefte aan) liefde, paarvorming, intimiteit en daarbij zelfexpressie gaan hun rollen spelen. De “backbone” is echter nog steeds alles dat ligt opgestapeld op het eerste fundament, dat ondertussen al bijna twee decennia oud is. Je bent vervolgens, als jongvolwassenen, opnieuw een nieuwkomer, op vele vlakken: arbeid, liefde, eigen gezin, etc.
In Gone by the wind wilde ik laten zien dat juist de persoon die je als klein kind geweest bent in jouw dagelijkse hedendaagse ervaringen gedoemd is om steeds ouder te worden, met als gevolg dat jijzelf op ieder moment in de toekomst telkens weer de jongste versie van jezelf zal zijn. Ook de blog Forever Young schreef ik hier een paar jaar geleden over. De paradox is dat juist het kind, de jongste versie van jezelf, feitelijk de oudste is. Je chronologisch oudste versie, wie je vandaag bent, is in de handelingen in het hier en nu nieuw, dus juist de jongste versie. Jonger dan vandaag zul je chronologisch nooit meer zijn, dat geldt gedurende de rest van je leven, iedere dag opnieuw. We staan zowel buiten, als in de tijd...
Juist het laatste jaar merkte ik – nu in ervaring, emotioneel – hoe ik troost en steun kon vinden bij de grootouder die ergens diep in mijn wezen verborgen zat, en door mij herontdekt werd. Deze “oude” (chronologisch jongere) versie van mezelf was ondergesneeuwd onder vele taken en rollen in meer recente bezigheden. Deze herontdekking vond plaats aan de hand van de heroriëntatie op de songs en het hele creatieve- en opnameproces van het album Whirling Dust uit 1982 en 1983.
Met Wouter Oudemans, de schrijver van het prachtige boek Moeder Natuur, heb ik ervaren hoe wij als biologisch organisme inderdaad een tijdelijk bestand vormen tegen verval. Ons hele universum kenmerkt zich door een afname van complexe organisatie, ofwel een toename van chaos. Dit heet entropie. Alleen, zo betoogd Oudemans, Moeder Natuur doet precies het omgekeerde. Daarmee is de natuur oneindig, en zijn wij allen kleine eindige expressies van die oneindigheid. Bewustzijn van, van tijd en verandering, helpt ons te accepteren hoe onvoorstelbaar wonderlijk dit alles is. Te breekbaar om aan te raken, te mooi om dat niet te proberen, zo zong ik in Gone by the Wind.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten