Ieder mens is uit de moeder geboren. Elk leven ontspruit uit Moeder Natuur. Afgelopen zaterdag was het Internationale Vrouwendag. Ik denk aan de boze witte mannen, die vanuit Rusland, Amerika en Israël/Gaza trachten de wereld te besturen, en de minder witte maar tevens boze mannen die vanuit Syrië met hun “orde op zaken stellen” weer dood en ellende zaaien. Het kwaad in de wereld is, zo heb ik helaas moeten ontdekken, is vaak mannelijk: controleren en onderwerpen, over alles en iedereen in al haar diversiteit heen denderen. Het vrouwelijke, vaak simpelweg gereduceerd tot de vrouw, moet het vaak als eerste ontgelden.
Toen die geblondeerde idioot in Amerika opnieuw aan de macht kwam, moest ook de mens in al haar diversiteit – diversiteit, emancipatie en inclusie, ofwel DEI – het als eerste ontgelden. Ook in het midden oosten worden vrouwen en wat als vrouwelijk gedrag bij mannen wordt gezien met harde hand onderdrukt. Het controlerende, het heersen over Moeder Natuur, dat met de verlichting een paar honderd jaar terug serieuze vormen is gaan aannemen, heeft de mensheid (en daarmee ook alle andere zoogdieren en veel ander leven) op de rand van de afgrond gebracht: biodiversiteit crisis, klimaatcrisis, vervuiling, etc.
Toen ik net mijn tienertijd inging, begin jaren 70, kwam met de glitterrock het androgyn ideaal. Het was de eeuw van Aquarius (musical Hair), waarin we mens waren, man en vrouw tegelijk. Ik vond dat hoopvol, en heb dit uitgangspunt mijn leven lang gekoesterd. Voor mij is emancipatie niet dat vrouwen zich als mannen moeten gedragen en dan gelijke kansen krijgen, maar vooral dat mannen en vrouwen het vrouwelijke – verbindende, relationele, zorgende, liefdevolle – een volwassen plaats toebedelen in hun dagelijks handelen. Daartoe moet de man op zoek naar de vrouw/het vrouwelijke in hem, en de vrouw naar de man/het mannelijke in haar. In veel traditionele religies speelt het principe dat Moeder Aarde onze bakermat (Godin) is en dat we op aarde zijn om mens te worden (man en vrouw) een rol. Psychiater Carl Jung was één van de eerste wetenschappers die hier aandacht aan besteedde, al kwam dat hem op hoon en verwijten te staan van meer Westers georiënteerde collega's dat hij onwetenschappelijk zou zijn.
Jung kwam in de eerste helft van de vorige eeuw in overeenstemming met de tijdgeest met een ontwikkelingsstadia theorie. Persona was volgens hem de eerste fase van zelfbewustzijn, het erkennen van het zelf als eigen losstaande identiteit. Persona kan je zien als een masker, dat precies past op het stoffelijk lichaam en gelaat dat je bij de geboorte hebt meegekregen. Maar je bent meer dan slechts hoe je eruit ziet. In de tweede fase, de Schaduw, ontdek je hoe jouw persona door jezelf en door de wereld wordt gezien. Je ziet jezelf gereflecteerd in wat de wereld je terug geeft. Je leert jezelf dieper kennen dan het gelaat, je persoonlijkheid krijgt stabiliteit en diepgang, waardoor je de wereld zelfbewust tegemoet kan treden. In de derde en vierde fase (die lopen door elkaar heen) wordt je mens. Dit is de fase van de Anima (het feminiene) en de Animus (het masculiene), ontdekt de man zijn vrouwelijke en de vrouw haar mannelijke kant. Indien Persona, Schaduw en de Anima/Animus zijn geïntegreerd, dan opent zich de weg naar het collectieve bewustzijn, een oerbron van kennis, waarin we allen één zijn. Mensen die dit actualiseren, de verbinding kunnen maken met het collectief bewustzijn (het “universum”), krijgen nieuwe krachten. De mannen genoemd in de inleiding zijn blijven hangen in Persona, waar natuurlijk ook vrouwen kunnen blijven hangen....
Jung baseerde zich op studies van “oervolken” en “oer-religies”, die vaak in tegenstelling tot de “moderne” godsdiensten God niet zien als de vader (Christendom) of de supermannen (Griekse goden), maar als de Moeder. In de meest recente natuurwetenschappen komt het idee van een gemeenschappelijk bewustzijn dat aan al het leven ten grondslag ligt terug. Daarmee is er ook hernieuwde aandacht voor Jung, en meer in de breedte, het vrouwelijke. Een paar weken terug noemde ik het boek van neurowetenschapper Christof Koch “Then I am myself the world”, waarin hij iets dergelijks beschrijft.
Het vrouwelijke is van levensbelang, en juist heersers wiens namen ik niet wil noemen zijn hier vel tegen gekant. Tegen LHBTQ, tegen DEI, tegen vrouwen in het algemeen. Zullen we nu het vrouwelijke de macht geven, dat het mannelijke tot crises leidt op praktisch elk denkbaar vlak is ondertussen gebleken. Internationale vrouwendag, we hebben een wereld te winnen!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten