Augmented Reality: te mooi om waar te zijn?

Mijn vrouw en ik delen alles met elkaar. Echter, sinds Pokémon Go bij ons thuis wordt gespeeld - of eigenlijk vooral buiten, op straat in de publieke ruimte – delen we niet meer volledig onze fysieke wereld. Waar voor mij bijvoorbeeld tijdens onze ochtendwandeling met de honden “slechts” bomen staan, leven daar in de wereld van mijn vrouw bovendien Pokémons, die verzameld kunnen worden, of bestreden, in battles met andere spelers van het spel. De meeste Pokémon Go spelers spelen het spel op de smartphone. Het spel is een voorbeeld van immersieve technologie, waarin aan de fysieke wereld digitale (virtuele) elementen worden toegevoegd. Immersie is dan oorspronkelijk de perceptie om fysiek aanwezig te zijn in een niet-fysieke wereld. In dit geval het ervaren van fysieke aanwezigheid van een niet fysiek element (de Pokémon). Dit lijkt een heel goed idee. Maar is dat het ook?

Behalve dat de eerste (dodelijke) ongelukken ten gevolge van Pokémon Go al zijn gerapporteerd, lijkt dit onschuldig. Maar als je straks de publieke ruimte betreedt met een smart bril, dan kan je dus een digitaal aangepaste versie van de fysieke wereld zien. Zo is er nu al een app – DeepNude – die alle passerende vrouwen realistisch naakt laat zien, of een app die ongewenste personen zoals zwervers uit de omgeving wist. Dus wat als kinderspel begon, zal als Augmented Reality (AR) makkelijk kunnen uitgroeien tot een nieuw probleem. En hoe ga je dat dan reguleren? Als in de AR versie van mijn dorp op mijn huis allemaal leuzen staan, of als mijn stem gekloond de meest vreselijke dingen zegt, al dan niet met mijn gezicht erbij, wat kan ik dan doen?

Niets! Er is geen wetgeving die stelt dat wat offline (onsite) geldt, ook online geldt. Zoals zo vaak, loopt bestuur en regelgeving zeker 20 jaar achter op de ontwikkelingen, die bovendien steeds sneller lijken te gaan. En laat ik eerlijk zijn, ik zag in Pokémon Go, of in andere manieren om de fysieke wereld te verrijken met digitale informatie alleen maar goede kansen. Ook in mijn onderzoeksteam werkten we mee aan deze ontwikkelingen. Een monteur die als hij door Google glasses naar de motor kijkt en dan digitaal geassisteerd wordt om snel en adequaat de juiste diagnose te stellen, lijkt alleen maar mooi. Of een spraakbediening die zorgt dat het werken met de computer niet meer louter via het toetsenbord of de muis kan, leek mij veel natuurlijker. Iedereen, inclusief mijn vrouw – lachte me een jaar of 5 geleden uit als ik mijn berichten insprak in plaats van intypte op mijn smartphone. Ondertussen ben ik daar mee gestopt, en heb ik de spraakbediening functies nadrukkelijk uitgezet, omdat ik merkte dat zelfs passieve gesprekken over bijvoorbeeld een nieuwe koelkast vrijwel direct reclameboodschappen over witgoed opleverde. 

Deep fake, deep nude, immersieve technieken doen de grens tussen de fysieke en de virtuele wereld vervagen en daarmee tussen echt en nep (fake). Niet alleen zullen we, als we “toevallig” bij een bepaalde gebeurtenis in het digitale blikveld van de “glasses” van anderen verschijnen, veelvoudig (“redundant”) worden herkend aan bijvoorbeeld ons gezicht, stem, houding. Daarmee zitten we privacy-loos “In the Loop” (ITL) en zijn we volledig traceerbaar. Ook zal, als deze ontwikkelingen doorzetten en iedereen door zijn/haar glasses in de publieke ruimte andere “verrijkingen” (of juist weglatingen) ziet, de Babylonische spraakverwarring terugkeren als Babylonische realiteitsverbastering. Komt er regelgeving tegen apps die bijvoorbeeld de kleding verwijdert uit een afbeelding of film, of die ongewenste digitale ingrepen uitvoert op de lichaam van mensen die de publieke ruimte betreden? Al vaker schreef ik over Pandora’s Box. Immersie leek te mooi om waar te zijn. Tja, ook hiervan zullen we nog tientallen jaren de afschuwelijke “bijwerkingen” moeten gaan verdragen. Als we tenminste nog niet ten onder zijn gegaan aan de milieu- en klimaatgevolgen van eerdere technologische “blessings”!

Kunnen we de genders overstijgen?

Over Gabrielle Emilie Le Tonnelier (de Breteuil) schreef de beroemde dichter Voltaire dat ze een groot man was, met slechts 1 fout, te weten dat ze vrouw was! Gabrielle werd geboren in 1706 en stierf op 42-jarige leeftijd in 1749 in het kraambed, toen ze na een affaire zwanger was geraakt. Behalve levensgenieter, was ze een groot wiskundige, die essentiële fouten uit Newton’s Principia Mathematica haalde en bewees dat de energie van een bewegend voorwerp kwadratisch met haar snelheid toeneemt en dus niet lineair, zoals Newton stelde. Het duurde ruim honderd jaar na haar overlijden, eer dit werd geaccepteerd: E = αmv². Einstein kon hieruit zijn E = mc² afleiden!

 

Iedereen weet wie Voltaire was, maar Gabrielle Emilie is voor ontwikkeling van de moderne wetenschap van veel groter belang geweest! Vele andere vrouwen hebben essentiële bijdragen geleverd aan wetenschap, zoals Sophie Germain (1776-1830), die nog steeds geldt als een grondlegger van de elasticiteit- en nummertheorie, Ada Lovelace (Augusta Byron, gravin van Lovelace) (1815-1852), de uitvinder van software en daarmee mede uitvinder van de computer.

 

Daarnaast is bekend dat achter veel grote mannen een (nog) grote(re) vrouw stond. Het aantal is groot, ik noem er 2: Marie Anne Paulze Lavoisier (1758-1836) en Maleva Maric Einstein (1875-1945). Maleva was een wiskundig genie, waarvan bekend is dat ze (veel van) de wiskunde achter de relativiteitstheorie van Einstein deed. Einstein sprak met haar over “onze” theorie. Marie Anne Lavoisier was van essentieel belang voor de scheikunde omdat ze een gestandaardiseerde wetenschappelijke methode met logboeken uitwerkte, waardoor zij en haar beroemde man Antoine konden bewijzen dat bij verbranding materiaal altijd een reactie met zuurstof aangaat, snel, zoals bij vuur, of langzaam zoals bij roesten en zelfs spijsvertering.

 

Ook tegenwoordig zijn er veel grote vrouwen, geniale mensen, met bijdragen van onschatbare waarde voor wetenschap, kunst, beleid, (pop) cultuur, etc. Soms zijn het tegenwoordig zelfs beroemde vrouwen, emancipatie heeft met zich meegebracht dat je als vrouw ook een hit kan scoren, in een belangrijke commissie kan zitten, of een belangrijke post mag bekleden. Maar dan houdt het hier toch ook op!

 

Ja, aan de ene kant hebben we onze mond (terecht) vol over vrouwenonderdrukking in het midden oosten, terwijl wij ons bevrijd vinden. Maar laat ik een paar namen noemen, dan weet u dat “seksisme” ook ons, “moderne” mensen, nog niet heeft verlaten: Marion Koopmans en Sigrid Kaag. Marion Koopmans heeft essentiële bijdragen geleverd aan het indammen van Ebola, en nu is ze met bewonderingswaardige energie bekend bij het grote publiek in het kader van Covid-19. Sigrid Kaag heeft ook een staat van dienst waar je u tegen zegt, en bij de laatste verkiezingen maakte zij “haar” politieke partij (D66) aanzienlijk groter dan verwacht. Beide vrouwen werden direct na hun prestaties/bekendheid publiekelijk vooral “aangevallen” op hun vrouw zijn, of zelfs met heksen vergeleken. Dieptepunt was wel een op 9-11 geplaatste cartoon (NB in de kwaliteitskrant NRC) waarin Sigrid als heks op een bezemsteel afvliegt op de Twin-Towers, waarin premier Rutte is afgebeeld. Vrouwen met een mening, eigen visie konden door de Rooms Katholieke Inquisitie tot in de 18de eeuw als heks worden veroordeeld; velen eindigden op de brandstapel.

Hier schaam ik me voor mijn man zijn! En nog naarder is dat ook vrouwen zich soms geroepen lijken te voelen om grote vrouwen zwart te maken, en daarmee zo onbedoeld de opinie bevestigen dat sterke vrouwen tweederangs - niet echt vrouw – zijn. De aanklagende vrouw zou dan de uiterst vrouwelijke uitzondering zijn… Gelukkig zie ik om me heen, bij mijn familie, studenten, collega’s en vrienden grotendeels afgrijzen in reactie op dit smakeloze vertoon. 

Maar niet alleen de NRC-cartoon, maar ook in het publieke gekwetter (Twitter) worden mensen als Koopmans en Kaag afgewezen door vooral hun geslacht erbij te betrekken. Als bijvoorbeeld van Dissel kritiek krijgt, gaat het nooit over zijn geslacht. Tja, hoe vreemd ook, dit is een wereldwijd probleem, dat we samen moeten oplossen! Mens zijn op 1, Vrouw of Man zijn als slechts een attribuut, net als haarkleur, lichaamslengte of hoeveelheid pigment. Laten we de genders overstijgen!

Tijd voor verandering?!

Vanuit evolutionair oogpunt is de mens een slechte aanpasser. Door middel van technologie / cultuur hebben we geleerd om de omgeving aan ons aan te passen, waardoor evolutie buitenspel is komen te staan. Zo omzeilde de naakte aap, zonder vacht, slagtanden en met relatief weinig spierkracht, een klein natuurlijk leefgebied. Door cultuur / technologie verspreidden we ons over de wereld en werden we talrijk.

Al bij het verschijnen van de moderne mens, zo'n 250.000 jaar geleden, hadden we 3 basistechnieken tot onze beschikking: 1. Taal (religie, ethiek, filosofie & logica, recht, wiskunde en code). 2. Hefboomwerking (hamers, schrapers en een beetje later wielen, katrollen, krukassen en hydrauliek) en 3. Vuur (en veel later elektriciteit en kernenergie). Echter pas in het computertijdperk konden zowel mechanische als energetische processen direct via code worden aangestuurd en kreeg taal haar positie als kardinale technologie.

We hebben verschillende overlevingsprocessen uitbesteed aan technologische apparatuur, zoals gedeeltelijke spijsvertering aan de pannen en het vuur in onze keuken, warm houden voor dierenbont, wol, kunststoffen en kachels, en geheugen- en denkprocessen aan tekeningen, boeken en nu ook slimme apparaten te groten. Zo gingen wij bijna zonder evolutionaire aanpassing de planeet overheersen. Een kwalitatieve soort die talrijk werd door technologie. Vanuit menselijk oogpunt lijkt onze reis door de geschiedenis een groot succes. Maar is het dat?

Op dit moment leven er 7,8 miljard mensen op onze planeet(7,1 procent van alle 110 miljard mensen die ooit hebben geleefd). Wij vormen 36% van alle biomassa aan zoogdieren. Bovendien bestaat 60% van de totale zoogdieren biomassa uit consumptievee, dus er blijft slechts 4% over voor alle andere zoogdieren (Bar-On et al., 2018). Zeventig % van alle vogels op aarde is pluimvee, meestal kip, opnieuw voor onze consumptie grootschalig gehouden. Onze evolutionaire "gebreken" - waaronder een langzame reproductiesnelheid vanwege een zeer lange draagtijd met slechts 1 nakomeling per worp – worden met succes omzeild. We hebben onze langzame biologische reproductiemogelijkheden “gecompenseerd” door externe reproductietechnologie, in overdraagbare cultuur en technologieën zoals storytelling, instrumentgebruik, copy-paste en nu monoculturen.

Culturele diversiteit staat onder druk, we benaderen de wereld via dezelfde streamingdiensten en sociale media-apps. Hierdoor communiceren we steeds vaker via dezelfde beelden, muziek en spreken we zelfs dezelfde taal: Engels. Zowel het Engels als (slimme) technologie hebben als koloniserende krachten in enkele decennia bereikt wat in duizenden jaren onmogelijk leek: de Babylonische is grotendeels verdampt! Terwijl we profiteren van de producten die multinationals serveren, worden we er steeds meer door gekoloniseerd: ITL, In The Loop.

De hele menselijke onderneming, de ontwikkeling van cultuur en technologie en dus de uitsluiting van evolutie, berust op mentale - psychologische - capaciteiten, en als gevolg daarvan moet opkomende technologie dan ook vanuit een psychologisch perspectief worden bekeken. Monoculturen moduleren onze gedachten, behoeften en wensen – in the loop – op een wereldomvattend niveau. Ze produceerden een gigantische smeltkroes waarin de biologische en culturele diversiteit afneemt en beloven een oneindige groei. Oneindige groei uit eindige hulpbronnen is echter onmogelijk.

Menselijk handelen bedreigt de planeet, de diversiteit en daarmee ook onze eigen toekomst. Ons perspectief en daarmee levensvervulling staat op de tocht. Bovendien wint technologie - hoe disruptief die ook is - nog steeds aan kracht. De ontwikkelingen gaan momenteel razendsnel. Zelfs beleidsmakers en overheden kunnen het niet bijhouden en reguleren, terwijl dat absoluut nodig is.

De vernietiging van ons leven op de planeet wordt niet geremd door disruptie door steeds “intelligentere” technologie. Integendeel, smart-technology dreigt de oncontroleerbaarheid exponentieel te vergroten. Zelfs de puinhoop in de politiek - het geharrewar in Den Haag met betrekking tot het samenstellen van een kabinet – is mede veroorzaakt door de sociale media. laat zien dat we zo niet verder komen. Hier werkt juist al het geschreeuw via sociale media enorm verlammend: een politicus hoeft zich nergens meer iets van aan te trekken, want onafhankelijk van wat je besluit, er wordt geschreeuwd en tegelijkertijd kan je niets doen dat niet voor je aanhang herkenbaar is als dog-whistle! Verdeel en heers, zwart-wit, digitaal! Via bepaalde codewoorden – de dog whistles – blijf je voor je aanhang herkenbaar en kan je je populariteit houden. Ik zoek nog steeds naar een codewoord voor mijn blog. Heeft u een suggestie?

Bar-On, Y. M., Phillips, R., & Milo, R. (2018). The biomass distribution on Earth. Proceedings of the National Academy of Sciences, 115(25), 6506-6511.

Spreken de feiten eigenlijk wel altijd voor zichzelf?

In een tijd waarin Evidence Based Practice (EBP) zowat overal wordt gepredikt en geen rationeel mens daar tegen kan zijn, is het moeilijk om hier tegenin te gaan. Toch moet er een onderscheid worden gemaakt tussen de feiten en het argument waaraan de vermeende feiten hun 'waarheid' ontlenen. Hoe opkomende technologieën worden ontvangen, wat de gevolgen zijn van grootschalige implementatie op het gebied van psychologisch welzijn of duurzaamheid, is niet op voorhand vast te stellen op basis van "feiten", simpelweg omdat er in het begin geen feiten zijn. Toen de eerste auto's op de weg kwamen, vielen er weinig tot geen doden en was er nog geen luchtvervuiling. 

Op de driedaagse Online International Conference Emerging Technologies and Changing Dynamics of Information [ETCDI]* zal ik Saxion volgende week donderdag (9 september) vertegenwoordigen door mijn paper te presenteren als eindpresentatie, rond 20:00 uur Indiase tijd. 

Hierbij zal ik betogen dat er een veel te afwachtende houding is van overheden, beleidsmakers en onderzoekers ten aanzien van opkomende technologieën. Men lijkt zich niet aan argumenten te willen branden, totdat er genoeg feiten zijn. Maar dan is het vaak al te laat. Nu bijvoorbeeld na de Corona-epidemie, online vergaderen en werken gemeengoed is geworden, duikt de term Zoom Dysmorphia steeds vaker op in wetenschappelijke publicaties: mensen die een hekel hebben gekregen aan hun eigen gezicht, mede omdat dat voortdurend in beeld is en daarbij vanuit één hoek vervormd wordt weergegeven (van onderen, met een te grote neus, etc., zie Rice et al., 2021) en daardoor tot psychische problemen kan leiden en /of zich wenden tot plastische chirurgie. Al bij mijn inauguratie heb ik bepleit om naast EBP vooral ook over te gaan naar een Argument Based Practise.  Zo schreef ik bijna anderhalf jaar geleden op basis van argumentatie (de feiten waren er toen nog niet) dat psychische problemen een logisch gevolg zouden zijn van het deelnemen aan vergaderingen via online platforms, waarbij je jezelf als zowel eerste als tweede/derde persoon continu in beeld ziet. 

Daar was echter weinig interesse voor. Argumenten worden vooraf vaak weggezet als meningen. Zo werd mijn argument over "zoom dysmorphia" gelukkig wel (maar dan wel als opinie) gepubliceerd in het Britse tijdschrift Education Journal (de Graaf, 2020). Alles dat nog niet op feiten is gebaseerd, is te badineren als meningen en dat geeft BigTech alle ruimte om vrij te kunnen experimenteren met opkomende technologieën, zonder vooraf verantwoording af te leggen. En achteraf hoeft het vaak niet meer, want is er geen weg meer terug.  

Zonder op argumenten gebaseerde praktijk (en beleid) is de overheid per definitie retrospectief. Gezien de problemen die we zijn tegengekomen met onze planeet, is het tijd voor verandering: naar een op argumenten gebaseerde praktijk. De Sustainable Development Goals (SDGs) van de Verenigde Naties geven hier richting aan, evenals de duizenden jaren oude deugden: voorzichtigheid (wijsheid), standvastigheid (moed), matigheid en rechtvaardigheid (rechtvaardig). Het punt is dat de digitalisering dichotomie heeft gebracht (fout-goed, feit-nep), terwijl deugd altijd in het midden moet worden gevonden: moed zonder voorzichtigheid, bijvoorbeeld is dwaasheid!. Dit is een binaire wereld niet vanzelf gegeven. Zo kom ik tot 3 aanbevelingen: 

1. Laat je niet intimideren of zelfs omkopen door BigTech/wetenschap! Disruptie is niet altijd cool! 

2. Bij het reguleren van opkomende technologieën moet rekening worden gehouden met psychologische behoeften! Menselijke waardigheid en duurzaamheid voorop! 

3. Naar een op argumenten gebaseerd beleid! Geen bewijs zonder argument! 

Disruptie mag alleen als het zeker de menswaardigheid en het voortbestaan van de planeet niet schaadt. Tot nog toe zijn we van de regen in de drup gekomen met alle disruptieve “zegeningen”: iedere nieuwe techniek zou de schaduwzijde van eerdere technieken doen verdwijnen, maar telkens blijken er weer nieuwe (grotere) schaduwzijden te ontstaan. Pandora’s Box is er niets bij, terwijl de (bio)diversiteit dagelijks verder afneemt en de planeet regelrecht bedreigd is door grootschalig menselijk handelen! Het is 2 voor 12, time for a change!

 

 

Graaf, J.W. de (2020). Getting Tired. Education Journal, ISSUE 435, p.19

Rice, S. M., Siegel, J. A., Libby, T., Graber, E., & Kourosh, A. S. (2021). Zooming into cosmetic procedures during the COVID-19 pandemic: The provider’s perspective. International Journal of Women's Dermatology, 7(2), 213-216. 

 

* Organized by India Centre of Excellence in Information Ethics (ICEIE), Centre for Digital Learning, Training and Resources (CDLTR), University of Hyderabad (India) Information Ethics Network for Africa (IEN4A), Future Africa, University of Pretoria (South Africa) Russian National IFAP Committee, Interregional Library Cooperation Centre (Russian Federation) International Centre for Information Ethics (ICIE) UNESCO Chair on Language Policies for Multilingualism, Federal University of Santa Catarina (Brazil) Under the Auspices of UNESCO Intergovernmental Information for All Programme (IFAP) In association with Confederation of Indian Industry, Telangana 7 – 9 September 2021 Weblink : http://cdltr.uohyd.ac.in/iceie