Kunnen we de genders overstijgen?

Over Gabrielle Emilie Le Tonnelier (de Breteuil) schreef de beroemde dichter Voltaire dat ze een groot man was, met slechts 1 fout, te weten dat ze vrouw was! Gabrielle werd geboren in 1706 en stierf op 42-jarige leeftijd in 1749 in het kraambed, toen ze na een affaire zwanger was geraakt. Behalve levensgenieter, was ze een groot wiskundige, die essentiële fouten uit Newton’s Principia Mathematica haalde en bewees dat de energie van een bewegend voorwerp kwadratisch met haar snelheid toeneemt en dus niet lineair, zoals Newton stelde. Het duurde ruim honderd jaar na haar overlijden, eer dit werd geaccepteerd: E = αmv². Einstein kon hieruit zijn E = mc² afleiden!

 

Iedereen weet wie Voltaire was, maar Gabrielle Emilie is voor ontwikkeling van de moderne wetenschap van veel groter belang geweest! Vele andere vrouwen hebben essentiële bijdragen geleverd aan wetenschap, zoals Sophie Germain (1776-1830), die nog steeds geldt als een grondlegger van de elasticiteit- en nummertheorie, Ada Lovelace (Augusta Byron, gravin van Lovelace) (1815-1852), de uitvinder van software en daarmee mede uitvinder van de computer.

 

Daarnaast is bekend dat achter veel grote mannen een (nog) grote(re) vrouw stond. Het aantal is groot, ik noem er 2: Marie Anne Paulze Lavoisier (1758-1836) en Maleva Maric Einstein (1875-1945). Maleva was een wiskundig genie, waarvan bekend is dat ze (veel van) de wiskunde achter de relativiteitstheorie van Einstein deed. Einstein sprak met haar over “onze” theorie. Marie Anne Lavoisier was van essentieel belang voor de scheikunde omdat ze een gestandaardiseerde wetenschappelijke methode met logboeken uitwerkte, waardoor zij en haar beroemde man Antoine konden bewijzen dat bij verbranding materiaal altijd een reactie met zuurstof aangaat, snel, zoals bij vuur, of langzaam zoals bij roesten en zelfs spijsvertering.

 

Ook tegenwoordig zijn er veel grote vrouwen, geniale mensen, met bijdragen van onschatbare waarde voor wetenschap, kunst, beleid, (pop) cultuur, etc. Soms zijn het tegenwoordig zelfs beroemde vrouwen, emancipatie heeft met zich meegebracht dat je als vrouw ook een hit kan scoren, in een belangrijke commissie kan zitten, of een belangrijke post mag bekleden. Maar dan houdt het hier toch ook op!

 

Ja, aan de ene kant hebben we onze mond (terecht) vol over vrouwenonderdrukking in het midden oosten, terwijl wij ons bevrijd vinden. Maar laat ik een paar namen noemen, dan weet u dat “seksisme” ook ons, “moderne” mensen, nog niet heeft verlaten: Marion Koopmans en Sigrid Kaag. Marion Koopmans heeft essentiële bijdragen geleverd aan het indammen van Ebola, en nu is ze met bewonderingswaardige energie bekend bij het grote publiek in het kader van Covid-19. Sigrid Kaag heeft ook een staat van dienst waar je u tegen zegt, en bij de laatste verkiezingen maakte zij “haar” politieke partij (D66) aanzienlijk groter dan verwacht. Beide vrouwen werden direct na hun prestaties/bekendheid publiekelijk vooral “aangevallen” op hun vrouw zijn, of zelfs met heksen vergeleken. Dieptepunt was wel een op 9-11 geplaatste cartoon (NB in de kwaliteitskrant NRC) waarin Sigrid als heks op een bezemsteel afvliegt op de Twin-Towers, waarin premier Rutte is afgebeeld. Vrouwen met een mening, eigen visie konden door de Rooms Katholieke Inquisitie tot in de 18de eeuw als heks worden veroordeeld; velen eindigden op de brandstapel.

Hier schaam ik me voor mijn man zijn! En nog naarder is dat ook vrouwen zich soms geroepen lijken te voelen om grote vrouwen zwart te maken, en daarmee zo onbedoeld de opinie bevestigen dat sterke vrouwen tweederangs - niet echt vrouw – zijn. De aanklagende vrouw zou dan de uiterst vrouwelijke uitzondering zijn… Gelukkig zie ik om me heen, bij mijn familie, studenten, collega’s en vrienden grotendeels afgrijzen in reactie op dit smakeloze vertoon. 

Maar niet alleen de NRC-cartoon, maar ook in het publieke gekwetter (Twitter) worden mensen als Koopmans en Kaag afgewezen door vooral hun geslacht erbij te betrekken. Als bijvoorbeeld van Dissel kritiek krijgt, gaat het nooit over zijn geslacht. Tja, hoe vreemd ook, dit is een wereldwijd probleem, dat we samen moeten oplossen! Mens zijn op 1, Vrouw of Man zijn als slechts een attribuut, net als haarkleur, lichaamslengte of hoeveelheid pigment. Laten we de genders overstijgen!