Evenwicht

In de media wordt gesproken over voor de samenleving vitale beroepen in verband met de Corona uitbarsting alsof ook op de langere termijn dit onderscheid aan de orde zal zijn. Uiteraard ben ik er volledig van doordrongen dat deze beroepen nu essentieel zijn om ons te redden, hulde aan hen! Maar middels deze blog wil ik ook alle andere beroepen een hart onder de riem steken. Want de werkelijkheid is dat ook alle aandeelhouders, de verhalenvertellers, de bankmedewerkers en zelfs alle criminelen behoren tot de realiteit in de samenleving. Om de samenleving te hebben die we zojuist voor het uitbreken van de coronacrisis hadden, hebben we precies iedereen nodig die toen meedeed. Dus ook alle aandeelhouder, de verhalenvertellers, de bankmedewerkers en zelfs alle criminelen. Er was een evenwicht, met minder criminelen minder politiemacht, waardoor andere “spelers” hun kans zagen om ergens de grens van recht en onrecht te overschrijden, waardoor weer meer controle (politie), etc. Het is onzin om mensen die bij de bestrijding van het virus niet nodig lijken, of zelfs in de weg lopen (zoals hardlopers en andere sportfanaten in de stadsparken die de regels van social distancing aan de kaars lappen) als minder essentieel te beschouwen. Op het moment dat de crisis achter de rug is en de huizen bijvoorbeeld aardbevingsbestendig gemaakt moeten worden, hebben we minder aan ziekenverzorgenden, artsen en verpleegkundigen. Toch lees ik op de sociale media voortdurend berichten , zoals “Aan aandeelhouders hebben we geen gebrek, aan ziekenverzorgenden wel”. Klopt dat? 

Nee dus, zoals ik zojuist betoogde. Slechts als we zouden willen dat er een ander evenwicht zou moeten zijn, bijvoorbeeld waarin we minder zouden reizen, of desnoods meer, of waarin we op een geheel andere schaal ons leven zouden moeten organiseren, zouden alle beroepen opnieuw met betrekking tot de gewenste nieuwe orde bezien moeten worden. En het is waar dat een crisis het ideale moment is om tot een ander evenwicht te komen. Immers, het oude evenwicht is al niet meer geldig (er wordt momenteel veel minder gevlogen en gereisd, bijvoorbeeld). Het nadeel is dat het plannen van zo’n verandering in de richting van bijvoorbeeld een meer sustainable planet, heel veel van de topbestuurders/politici vraagt. En die hebben hun handen vol aan het bezweren van de crisis. Tegelijkertijd zal nooit het oude evenwicht, van voor de crisis, exact hersteld kunnen worden. Maar als ik lees dat er momenteel voortdurend lege vliegtuigen heen en weer vliegen om hun landingsrechten niet te verliezen, denk ik dat hier wel een kans gemist wordt. 

Eigenlijk is de uitdrukking “essentiële” of “vitale” beroepen een uiting van geregeerd worden door de waan van de dag, want, nogmaals, wat vandaag essentieel is, is dat morgen wellicht niet. De beroepen die aanspreken op de hogere (meer abstracte) niveaus in de Maslov pyramide lijken nu even er helemaal niet toe te doen. Tegelijkertijd is het juist op dit niveau dat we tot volledige ontplooiing van een menswaardig bestaan kunnen komen. De dichter Rainer Maria Rilke (1875-1926), die de wereld diende vrij van een dagelijks beroep, valt deze juist vrijheid zwaar. Nog steeds hebben zijn inzichten veel te bieden: “Were it possible for us to see further than our knowledge reaches, and yet a little way beyond the outworks of our divining, perhaps we would endure our sadnesses with greater confidence than our joys. For they are the moments when something new has entered into us, something unknown” (Rilke, letters to a young poet, 1902-1908). Dus laten we ieder in zijn/haar waarde laten, en begrijpen dat een ander meer houdbaar evenwicht niets te maken heeft met wat we nu nodig hebben als vitale beroepen. Integendeel, politiek en economie zullen een hoofdrol moeten spelen in het redden van de wereld!